2020: Het kan alle kanten op….uitsluiting als maatschappelijke trend?

2020: Het kan alle kanten op….

Uitsluiting als maatschappelijke trend?

Volle Kraft voraus

Geschreven bij gelegenheid van 4 mei 2014 

 

Het zijn interessante tijden

Interessante tijden! Dat wel. Maar hoe gaat het nu verder? In 1995-2000 had ik een scherp beeld van 2010. Ook mijn laatste voorspelling uit die tijd, die nog niet was uitgekomen, lijkt er nu toch van te komen: deflatie. Alleen al de combinatie van nieuwe technologieën die nu ter beschikking komen veroorzaken een dermate grote productiviteitssprong dat deflatie, en overigens ook een permanente werkloosheid, het gevolg is.

Wat er gaat gebeuren en waarom. Wie het weet mag het zeggen. Weet jij het? Ik denk dat de grote thema’s gaan over het omgaan met intelligente machines, en de aanpassing aan een samenleving waar de middenklasse en middenstand voor een deel wegvalt. IBM’s Watson bijvoorbeeld stelt binnen 10 seconden de meest ingewikkelde medische diagnoses waarvoor top-artsen maanden nodig hebben en onderzoek aan de Universiteit van Oxford  geeft aan dat 47% van de huidige banen  in Amerika binnen 20 jaar niet meer bestaat.

Dit leidt voor ons tot het wennen aan veel grotere maatschappelijke verschillen in termen van rijkdom, succes en teleurstelling. In de VS: 1% van de rijksten bezit 50% van het vermogen, in Nederland 23%.

Uiteraard komen er ook tegenbewegingen. Dat zie je nu al, bijvoorbeeld mensen die facebook uit hun leven bannen. Maar de Zalando’s zijn te verleidelijk en aantrekkelijk om er geen gebruik van te maken en het feit dat die een groot deel van de middenstand onderuit halen, met alle gevolgen van dien voor onze stadscentra, is te abstract voor de meeste mensen om er nu in hun besluiten rekening mee te houden. Er zit heel veel geld achter webwinkels als Zalando en Amazon. Onderschat die impact niet.

Dat met het wegvallen van de middenklasse ook een van de pijlers van de democratie weg valt hebben we allemaal nog niet zo in de gaten. Echter, tegen de tijd dat dit duidelijk wordt is de weg terug erg lang.

Waarom gaat dit zo?

Waarom ontstaan deze verschillen? Ik denk dat het er mee te maken heeft dat in de digitale, genetwerkte wereld de ketting uiteindelijk zo sterk is als de sterkste schakel, waar die in de analoge wereld zo sterk is als de zwakste schakel. Je hoeft maar één persoon in het andere netwerk te kennen en je hebt er een heel netwerk bij. Een tweet van president Obama over jou of mij en je bent ‘binnen’ – of ‘buiten’, want de andere kant op werkt het ook. 

In de material world gaat dat heel anders. Dan bepaalt de zwakste schakel, zoals in de  fietsketting.

Omdat de sterkste schakel kracht in invloed bepaalt, accelereert de ontwikkeling van de samenleving naar het (netwerk) hub-spoke model. De hubs worden steeds ‘hubberiger’en de spokes steeds ‘spokeriger’. Iedereen heeft er namelijk belang bij in de buurt van een hub persoon te zijn, dit om maatschappelijk relevant te blijven. Jouw seminar wordt pas een succes als er een BN’er, als stemmentrekker, spreekt. Reputatie is nog belangrijker dan inhoud vergeleken met 20 jaar geleden. En zo worden de rijken rijker, de bekende mensen bekender, sluipen er grote maatschappelijke en economische verschillen binnen:  tegenwoordig is de armoede weer zichtbaar in de grote steden.

Dit proces is in volle gang. Ja, ook in Nederland. Ook in mijn wijk, welvarend volgens de statistieken, heeft de voedselbank ruimschoots zijn intrede gedaan voor meer dan 100 gezinnen. Maatschappelijke en economische uitsluiting gaan hand in hand.

En zo lijkt het wel alsof we allemaal of groupie of impresario worden. Of je zorgt ervoor dat BN’ers /hubs nog meer aandacht krijgen, de impresario functie, of je zorgt ervoor dat een deel van die aandacht voor hen naar jou toe komt. Wie niet gezien is, is weg en je moet van goeden huize komen om mensen over te halen aandacht aan je besteden, laat staan te  wachten.

‘Uitsluiting’ als nieuwe maatschappelijke trend

Zonder uitwisseling van jou met een hub-persoon, BN’ers bijvoorbeeld, ben je maatschappelijk slim edoch irrelevant: Dancing with the stars. Jouw verbinding met de star bepaalt jouw effectiviteit. Dat betekent dat voor de komende jaren niet zozeer verbinding maar veeleer het voorkomen van ‘uitsluiting’ het maatschappelijke thema is. Voor wie niets te bieden heeft is er namelijk geen plaats in de gemeenschap van geslaagde burgers.

Op dit moment lijkt het wel alsof we dit maatschappelijke scenario van uitsluiting aan het oefenen zijn op bejaarde mensen en (allochtone) jongeren zonder werk. Hoe uitsluiting voelt? Vraag het maar eens aan de zeer goed opgeleiden onder ons die er honderden sollicitaties op hebben zitten zonder resultaat. Of ga eens kijken in Griekenland. Waarom zien we steeds meer tribes ontstaan, gesloten clubjes die goed voor elkaar zorgen, elkaars reputatie bevorderen, met elkaar sharen en elkaar prijzen geven, en minder delen met hen die er niet bij horen, en die de rest van de wereld strategisch negeren? Platformwerking heet dit tegenwoordig in de wetenschap.

Ik verwacht dat uitsluiting als maatschappelijk thema de komende tijd alleen maar erger, urgenter en belangrijker wordt. En weet je, uitsluiting krijgt op den duur altijd zijn politieke vertaling. Kijk om je heen. Ik vermoed dat dit is waarom Poetin doet wat hij doet. Uitgesloten worden is heel krenkend, creëert rancune en uiteindelijk creativiteit van de onmacht. Te veel ongelijkheid is gevaarlijk!

Nog wat praktische, zichtbare vormen van uitsluiting? ‘Profiling’ op basis van big data leidt tot insluiting maar daardoor vooral toch tot uitsluiting. En daar waar smartphones vermarkt worden als be connected anytime, any place gebruikt 80% van ons het mobieltje om in zijn eigen sociale bubble te blijven en zich juist niet te verbinden met de mensen om zich heen. Marketing is framing. Is dat niet al te vaak zo?

 

2020 is onbepaald

Hoe gaat het nu verder? In mijn ogen is 2020 nog onbepaald. De middeleeuwse ’felheid van het dagelijks leven’ en ’rauwe werkelijkheid’, om met Huizinga te spreken, lijken terug te komen. Een van de lessen van de huidige toestand in Oekraïne is voor mij dat minder dan 0.5% van de bevolking de overige 99.5% naar zijn hand kan zetten en dat dit ook gebeurt. Welvaart is een dun vernisje, zo leert de geschiedenis ons.Laten we er zuinig op zijn. Dit alles betekent dat de toekomst alle kanten op kan gaan en dat we mogen hopen dat de maatschappelijke woordvoerders, de ‘hubs, mensen zullen zijn met wijsheid en een groot gevoel voor verantwoordelijkheid. With power and influence comes great responsibility. Zolang dit mensen zijn en geen machines, want dat is ook nog een scenario, waarbij overigens velen wetenschap en technologie niet vertrouwen.

 

Toekomstscenario’s 2020

Mijn conclusie is dus dat het alle kanten op kan gaan op weg naar 2020. Ik zie vier scenario’s voor me rond deze transitie, die ik kort heb samengevat in onderstaande tabel.

 

Tabel 1: Vier mogelijke scenario’s voor 2020, en hun gevolgen

Waar gaat het heen in 2020? ‘Fressen’:

eigen belang en winst leidend

uitsluiting

‘Moral’:

algemeen belang en sociaal nut leidend

verbinding

Decentrale, lokale, Oplossingen Kraslotgedrag Nieuw Burgerschap
Centrale Oplossingen ‘politieke’ corporates Verlicht Management

De vier scenario’s worden bepaald door twee keuzen: kiezen we voor decentrale oplossingen, of juist voor centrale? En, laten we ons leiden door het eigen of het algemeen belang?

Voorbeelden van decentrale oplossingen zijn zonne-energie via zonnecellen op je eigen dak, of straks je eigen waterstofcel in de garage. De centrale oplossing is hier de kolencentrale waar velen voor hun energie afhankelijk van zijn. Systeembanken zijn ook een voorbeeld van centrale oplossingen. Crowdfunding, elkaar geld lenen of bijvoorbeeld de collecte in de kerk als verzekeringsvorm, zogenaamde peer2peer systemen, zijn decentraal. Hier te lande heeft bijvoorbeeld Jan Rotmans  verstandige dingen gezegd over deze ontwikkeling en de spanningen en enorme machtsverschuivingen die dit met zich brengt.

Een voorbeeld van verlicht management vind ik Paus Franciscus, de Dalai Lama en Desmond Tutu. In de woorden van Woodstock veteraan Carlos Santana: “deze mensen kunnen in hun eentje oorlogen stoppen. Zij vervangen liefde voor macht door de macht van de Liefde”. Natuurlijk is de katholieke kerk heel centralistisch in de managementstijl maar paus Franciscus wordt alom herkend als integer en verbonden. Dat brengt een heel andere sfeer.

Als iemand op een borrel naar  je toekomt omdat je wellicht een maatschappelijke kans bent voor die persoon en die jou dan toch ‘doorscheurt’ omdat achter jou een grotere maatschappelijke kans voor die persoon lijkt te staan, dat noem ik kraslotgedrag.

De keuze voor duurzaamheid zie ik als een vorm van verantwoordelijkheid nemen en dus als een vorm van integriteit. In termen van tabel 1, duurzaamheid dient ‘Moral’. Duurzaamheid als thema, dat gelukkig stap voor stap meer aandacht krijgt kent zowel centrale als lokale varianten. De eerste zonnecellen centrales in Nederland komen er aan. Duitsland kiest voor Die Energiewende: naar wind- en zonne-energie, weg van kernenergie en fossiele brandstoffen. Duurzaamheid is niet meer weg te denken uit de moderne maatschappij. Geen enkele onderneming kan er onderuit en ik zie het als een stap naar meer integriteit.

Ook de keuze voor transparantie gaat voor mij terug op verantwoordelijkheid nemen en op persoonlijke integriteit. Of deze transparantie van de samenleving groter wordt door de sociale media en door internet, en die er voor zorgen dat kleine bewegingen in no-time tot massa-opstanden kunnen uitgroeien, zal de tijd leren. Zoals de NSA casus laat zien heeft ook transparantie twee kanten.

Natuurlijk hoop ik dat het ‘nieuw burgerschap’ scenario aan invloed wint. Maar realisme gebiedt me te zeggen dat representanten daarvan eerder gedoogd worden dan werkelijk invloed hebben op de corporate wereld, die nog steeds gericht is op korte termijn geld verdienen en op zoveel mogelijk macht te vergaren. Waarbij de vraag is of ze echt anders kunnen gelet op hoe financiele markten werken. Zolang echter alle burgerinitiatieven ieder voor zich werken en velen feitelijk (informeel of formeel) ‘uitsluiten’ zal de samenleving niet kantelen omdat ieder van die initiatieven te klein, te weinig hub is, om er werkelijk toe te doen. Daar zijn meer en indringender uitzendingen van ‘Tegenlicht’ voor nodig. Hoe 2.0 zijn we nu echt?

Ik denk dat het mobiliseren van talent 2.0 urgent is. Ik denk dat het uiterst belangrijk is werkelijke maatschappelijke uitdagingen te blijven benoemen, deze agenda duidelijk te communiceren en concrete bijdragen te formuleren als ode aan de nieuwe wereld met zijn vele nieuwe mogelijkheden! Wie macht heeft, use it and use it with integrity.

 

Flexibiliteit rust in stabiliteit

Persoonlijk vind ik, in termen van tabel 1, de beweging naar rechts (meer integriteit en het zoeken naar verbinding in het persoonlijk handelen) belangrijker, dan de beweging naar boven (meer flexibiliteit). Een van de redenen dat ik dit vind is dat flexibiliteit uiteindelijk steunt in (maatschappelijke) stabiliteit. Alles flexibel werkt niet en kan niet. Je hebt uiteindelijk toch stabiele regels nodig als bijvoorbeeld ‘rechts rijden in het verkeer’ en stabiele bestanden met het overzicht van wie welk huis is. Er is al zo veel in beweging dat stabiliteit misschien wel belangrijker is op dit moment als (Europese) maatschappelijke agenda. Het balanceren van stabiliteit en beweging is een opgave van formaat.

Op dat punt kunnen we als voorbeeld iets leren van het Chinese leiderschap. Zij snappen het belang van stabiliteit heel goed. Al te veel beweging in die enorme massa mensen leidt onmiddellijk tot chaos daar. Een voorbeeld dicht bij huis? Ook aankomende klanten van bijvoorbeeld Snappcar.nl dienen hun (stabiele) identiteitskaart te laten zien. In landen waar dat niet zo goed mogelijk is en identiteitsbewijzen niet altijd kloppen, en die dus deze juridische stabiliteit dus niet hebben, komen dergelijke flexibele businesses als snappcar echt niet van de grond. En daar hoef je echt niet ver voor te reizen.

Tot slot.

Iets nieuws is een niet eerder gezien verband tussen op zich bekende elementen. Iets nieuws vind je dus door veel zaken die voorheen niets met elkaar te maken hadden bij elkaar te brengen (De Bono). Soms moeten we daarvoor ons mentale model veranderen (alles wat we geleerd hebben) en dat lijkt nu aan de orde. Misschien moeten we eens naar anderen luisteren.

Ik denk dat we ook nu het einde van het belang van trendwatching beleven. Zoals ik het zie is er nu geen eenduidige projectie van een waarschijnlijke toekomst te maken, hooguit scenario’s. Mijn trendvoorspelling: ‘uitsluiting’, ‘het kan alle kanten op gaan’, en banenverlies.

Nogmaals: Het kan, op weg naar 2020, alle kanten op kan gaan. ‘Uitsluiting’ hebben we wel genoeg gezien in de 20e eeuw. Don’t go there.

——————————–

Een verkorte versie van deze tekst werd op 26 juni 2014 gepubliceerd op de site sociale vraagstukken,

Maatschappelijke uitsluiting is de nieuwste trend, Sociale Vraagstukken, 25 juni 2013

De Engelstalige versie is gepubliceerd in:

It may go either way. Exclusion as the new societal trend? (in) SecondSight, the Desert Issue nr 38, Summer 2014, page 82-86

14 Comments

  1. anthony mo May 3, 2014 7:41 pm  Reply

    Fascinating stuff Frans…especially the analysis and description of the ‘marginalized’ in our society…I do not detect any ‘wise’ leaders on the scene so I think the current situation will deteriorate further…best wishes….

  2. Fulco Geerlofs May 5, 2014 2:41 pm  Reply

    Food for thouht!

  3. Frans Vergossen May 5, 2014 5:46 pm  Reply

    Ha Frans, weer een mooie en gelijktijdig ook wel beangstigende analyse. Las zonet ook stukken over Piketty. Zie wel een verbinding tussen jouw analyse en zijn bevindingen waar het gaat om macht, ongelijkheid, uitsluiting, ongelijkheid, moraal en algemeen belang. Thx fuer den sovielsten Denkanstoss

  4. Jurjen May 6, 2014 10:24 am  Reply

    Dag Frans,

    Dank weer voor een blog dat mij in elk geval enorm aanzet tot denken. De opbouw in je verhaal is mooi maar inderdaad zoals Frans schreef, beangstigend tegelijkertijd.

    Achter een deel kan ik nog niet helemala mijn vinger krijgen. De combinatie van ‘Wie niet gezien is is weg’ in combinatie met de sterkste schakel/meeste online macht/invloed in relatie tot de eindigheid van roem en de natuurlijk neiging van de mens om te overleven en te doen wat nodig is.

    In de Geografie van Goed en Kwaad staat een mooi betoog over de ware aard van de mens. Hoewel ik optimistisch denk te zijn, herken ik toch ook wel de barbaarse trekjes in ons. Als mensen dus in overlevingsmodus gaan (bv omdat ze buitengesloten worden), hoe zie jij het dan voor je dat integriteit en zoeken naar verbinding tot wasdom gaat komen? Zeker die eerste is net als vertrouwen; het komt te voet en gaat te paard.

    Gevoelsmatig ben ik een van de mensen waar je het over hebt die Facebook (en nu dus ook Whatsapp) heeft afgezworen. Puur op gevoel; ik geloof niet in de integriteit van dit bedrijf. En wellicht mis ik nu een heleboel maar ik mis het niet. Geldt voor dit soort platformen niet hetzelfde als voor personen met roem; het is vergankelijk?

    Zijn deze bedrijven niet allemaal ‘Hans van der Togt’en’ in spe? Zodra het over zijn hype heen is omdat er wel weer iets anders is, zakt het in? Die vergankelijkheid, in combinatie met de wens om vanuit de integriteitsas te handelen (die alleen tijd nodig heeft om op zijn waarde geschat te kunenn worden) is iets waar ik nog niet uit kom.

    Help 🙂

  5. age May 6, 2014 11:25 am  Reply

    Dag Frans,

    Fraaie analyse. “Uitsluiting” als nieuw beeld is sterk. In de context van Nederland kan de oorzaak daarvan ook best eens in onze keuzes in het verleden liggen: een omvangrijk gegroeid anoniem sociaal stelsel in combinatie met achterstallig onderhoud tav “burgerschap”. Mijn thema’s op weg naar 2020 is “onderwijs”, “bescherm mensen/ niet banen” en “werk aan sterke weerbare burgers”. Zie ook: WRR “naar een lerende economie” en Nussbaum “niet voor de winst.

    Age

  6. menno rigterink May 6, 2014 1:56 pm  Reply

    Frans,

    Deed me denken aan een nummer van Stef Bos:

    Het Midden II

    Er is geen kant te kiezen
    Ze maken ons wat wijs
    Ze praten over zwart en wit
    Maar wijsheid is vaak grijs
    De een sterft voor een god
    Die de ander dood verklaart
    Alsof we zijn vergeten
    Dat het midden nog bestaat

    En we sluiten onze poorten
    Om te houden wat we hebben
    We sluiten alles buiten
    Alles wat ons nog kan redden
    Wij zijn bang om te verliezen
    Wat al lang verloren is
    En we zien niet dat de weg
    Naar buiten voor ons open ligt

    De eenvoud gaat ten onder
    In een zee van overvloed
    De kudde zoekt een herder
    En de wolven ruiken bloed
    En de honger naar sensatie
    Maakt een koning van een dwaas
    Alsof we zijn vergeten
    Dat het midden nog bestaat

    We zoeken naar een richting
    En we weten niet waarheen
    Wij zijn te weinig samen
    We zijn teveel alleen

  7. Clair May 7, 2014 9:35 am  Reply

    Interesting, Frans. If you start labeling positiveness until 2020 I wonder what will happen then?

  8. Victor Portielje May 7, 2014 10:40 pm  Reply

    Hoi Frans, rake tekst met veel diepgang en herkenbare feiten/waarheden. Feitelijk gaat het mi over de groeiende kloof tussen “haves”en “not-haves” en de dreiging die hierin schuilt. Ik begreep onlangs dat bij meer dan 20% “not-haves” revolte dreigt – dat schijnt een beredeneerd cijfer te zijn. De maatschappelijke nestvervuiling is in alle hevigheid toegeslagen en gaat steeds verder. Dus nog even en we gaan ook in Nederland dat percentage passeren. Kwestie van meer productiecapaciteit naar het goedkopere buitenland overhevelen en grote groepen overtollig eigen personeel ontslaan. En echt alleen maar in het belang van de continuiteit van het bedrijf en de blijvende collegae….Betekent dit mogelijk “haves -compounds”, getraliede huizen, prive buurtbewaking, aparte “haves”scholen en “haves”gewapend over straat? En een aanstaande van de voedselbank afhankelijke onderkaste waar we zelf ook nog collega van zijn geweest of buurman, vriend of zelfs familie en die we nu met de nek gaan aankijken? Gewenst maatschappelijk verantwoord gedrag obv rechten en plichten (maar wie zet die standaard nu en met welk belang?) wijkt voor NIMBY gestruisvogel en op zichzelf gerichtheid. Met tot gevolg oa het wegduiken in digitale social media ijdeltuiterij . Waarin obceen voyeurisme en ongenegeerde nieuwsgierigheid de basis zijn om elkander inkijkjes te verschaffen in elkaars- of andermans “hebben en houwen”. En daarmee weg te kijken van de echte confronterende werkelijkheid. We willen veelal zelfs geen actieve verantwoordelijkheid meer nemen voor de zorg van onze eigen ouders. Daar moet de samenleving zijn verantwoording maar voor nemen…. Gek, ineens staan we buiten onze eigen samenleving? Zullen we de ouderen en zorgbehoevenden maar gaan outsourcen naar India? Moet goedkoper zijn. Misschien ook maar gelijk de “not-haves” meesturen. Hebben als consument toch afgedaan en zitten ons alleen maar in de weg.

    Tijd dat de media hun maatschappelijke verantwoordelijkheid (meer) gaan nemen en dat de Endemol c.s. plaag (de Klaasvaak van Nederland) wordt teruggedrongen tot normale proporties.

    Gr. Victor

  9. Arthur de Snaijer May 8, 2014 7:52 am  Reply

    Towards the ‘brain’ ability economy ………..

    Gelezen na bevrijdingsdag, een goed rationeel stuk over de huidige chaotische impulsen. Vind zelf de promotie clip waarin iemand zijn actie & mogelijkheden verruimt d.m.v. kennisdeling een inspirerende gedachte, zie http://www.youtube.com/watch?v=OE63BYWdqC4

    De term “Ability Economy” is een ideaal maar past nog niet helemaal in een waarde en kapitaal economie. Nu de ‘rich and famous’ aan het dansen zijn rondom kansen merk je dat concurrentie sterker beweegt en ook mogeljkheden bieden voor de menselijke insect. – Vergelijk bijvoorbeeld naar ‘bits’ retail waar bol.com (Europa), alibaba.com, (China) en Amazon, (VS) als reuzen de mogelijkheden van ‘atomen’ distibutie verdelen. Thuis met mijn zonen een lego prototype aan het bouwen en kan niet alles 3D uit printen, gelukkig kan ik via postode_markplaats een retailopdracht geven voor de ‘atom ‘onderdelen die ontbreken. Gelukkig is mijn ability voldoende beloond, zodat ik deze onderdelen voor mijn zonen kan funden. In het andere geval hoop je op ‘brain’ potentie goodwil zoals bv http://www.parool.nl/parool/nl/225/BUITENLAND/article/detail/3130359/2012/01/20/Briljant-dakloos-meisje-krijgt-studiebeurs-van-50-000-dollar.dhtml

    Handicap Note : Plezierig leven. Indien de ability niet in de brain dan hoop ik toch echt dat de een andere ability gestimuleerd wordt.

  10. Daniella van Maldegem June 15, 2014 12:12 am  Reply

    Beste Frans,
    mooie analyse waar bij het lezen ervan mijn hart toch echt sneller gaat kloppen. Gestoeld op de gedachtengang duurzaamheid heb ik niet alleen gekeken naar CO2-vrij n biologisch en welke termen al niet meer, maar ook naar de duurzaamheid van mijn organisatie en mijzelf. En dat heeft ertoe geleid dat ik mijn organisatie ga inzetten vanuit de gedachte over verbinding, de gedachte over samen doelen bereiken omdat een werkgever daar nu eenmaal voor betaalt.
    Het gaat mi om de integriteit , de intentie waarom iemand de dingen doet die worden gedaan. En ja, dit denken wordt nog niet aanvaard in corporate land, maar zouden deze mensen beter naar zichzelf luisteren, op het moment dat ze spreken over verwachtingen en resultaten, dan zouden ze ontdekken dat ze op zoek zijn naar puurheid, naar integriteit, naar het committed zijn van mensen…. bijzonder.
    dank je wel voor deze link !

  11. Margreeth Broens July 5, 2014 12:00 am  Reply

    Beste Frans,
    De trend van maatschappelijke uitsluiting: daar zie ik ook steeds meer symptomen van. We verkeren steeds meer tussen ‘ons oort mensen’: appartementenblokken waar mensen met dezelfde leefstijlen bewust bij elkaar worden gezocht; inburgeringscursussen die zo duur zijn dat mensen er niet meer naar toegaan; bibliotheken die massaal gesloten worden waardoor Marokkaanse meisjes niet meer in de gelegenheid zijn in de buurt naar de bibliotheek te gaan; buurthuizen die worden gesloten en groepen die daar uit moeten, worden verpreid over allerlei ander maatschappelijk vastgoed waardoor je nog meer alleen je eigen soort tegenkomt. De toneelclub vindt het immers helemaal niet erg als hij moet oefenen in de school waar alleen de club repeteert. Als de ruimte maar kwalitatief voldoet. De mix van activiteiten voor ongeorganiseerde en verenigingsmensen in een gebouw voor in principe iedereen dat niet te groot (anoniem) maar ook niet te klein (te veel sociale cohesie) is waardoor je elkaar op buurtniveau ontmoet, leert kennen en vertrouwen in elkaar kunt opbouwen. Daar gaat het nu om. En dat dreigen we kwijt te raken.

  12. Sipke van de Peppel July 8, 2014 7:48 am  Reply

    Wat een somber toekomstbeeld! En dan moet de “verlichting” ook nog komen van iemand als de paus, het hoofd van een machtsinstituut dat zich in de loop der eeuwen nou niet echt heeft bewezen door open te staan voor vernieuwing en andersdenkenden. Ik heb zelf meer vertrouwen in de gezonde tegenkrachten van een nieuwe generatie. Wat me ook verbaast, is je negatieve kijk op een ontwikkeling als de opkomst van social media (“80% van ons gebruikt het mobieltje om in z’n eigen bubble te blijven”). Kom op Frans, kijk ook eens naar de enorme en wereldwijde democratiserende kracht die er van uitgaat! Dat wij ons hier in het westen nu druk maken op twitter over wat er op televisie is te zien… in andere delen van de wereld worden er corrupte regimes mee omver geworpen.

Leave a Reply